سه غذای روسی در ایران معروف هستند؛ «سالاد اولویه»، «بیف استروگانوف» و «پیراشکی».
در این اینفوگرافیک ساده، با دیگر غذاهای معروف روسی آشنا می شوید.
بعضی از این غذاها اصالتا روس نیستند، اما با گذشت زمان بخشی از هویت روسیه شده اند. بعضی از آن ها هم بین کشورهای اروپای شرقی، به خصوص اوکراین و بلاروس مشترک است.
غیر از موارد ذکر شده، باید به انواع دلمه و کتلت گوشت اشاره کرد. ضمن این که روس ها علاقه خاصی به «شاشلیک» کباب کردن در طبیعت دارند.
سوپ های روسی خیلی رقیق و آبکی هستند.
نمک و روغن هم کم استفاده می کنند و به طور کلی خیلی کمتر از ما از سرخ کردن در آشپزی استفاده می کنند.
در سبد غذایی روس ها چند ماده غذایی را زیاد می بینید: محصولات لبنی، سیب زمینی، چغندر، هویج، کلم، پیاز، خیار، گوجه فرنگی، شوید، تره، ماهی و خاویار قرمز و البته، انواع کالباس
برنج خیلی طرفدار ندارد. به جای آن خیلی «گرچکا» مصرف می کنند.
روسیه از «کی‌یِف» پایتخت امروزی اوکراین شروع شد، به مرور زمان به سمت شرق حرکت کرد و در نهایت اطراف مسکو مستقر شد.
در قرن ۱۶ میلادی، یعنی در زمان تزار «ایوان مخوف» (تقریبا همزمان با شاه عباس صفوی) بود که روسیه بعد از ۲۵۰ سال از شر یوغ اقوام مغول آزاد شد.
به میمنت این پیروزی و به دستور «ایوان مخوف»، کلیسای «سنت باسیل» در میدان سرخ مسکو ساخته شد. همان بنای معروف با گنبدهای پیازی شکل.
بعد از این بود که ماجراجویی های روسیه برای فتح سرزمین های شرقی تر، یعنی پشت کوه های «اورال» آغاز شد.
قزاق مشهوری به نام «یرماک» (Yermak) و نیروهایش، با کمک مالی خاندان «استروگانوف» (همان خاندانی که بیف استروگانوف به نام آن هاست)، از طریق رودخانه، از کوه «اورال» عبور کرد وارد بخش آسیایی روسیه (سیبری) شد و بعد از شکست شمالی ترین سرزمین مسلمان نشین (مغول) آن زمان، «فتح سیبری» را که حدود دو قرن به طول انجامید، کلید زدند.
حدود ۱۰۰ سال پیش، یعنی در آخرین سال های حکومت تزاری و قبل از انقلاب کمونیستی شوروی، «راه آهن سراسری سیبری» که مسکو را در یک سفر یک هفته ای به «ولادی واستوک» در شرق روسیه و نزدیک دریای ژاپن وصل می کند، افتتاح شد. و باعث پیشرفت سریع و رونق اقتصادی سیبری شد که تا به امروز ادامه دارد.
در زمان شوروی هم، اردوگاه های کار اجباری (گولاگ)، با استفاده از نیروی کار رایگان زندانیان، به شهرسازی و زیرساخت های سیبری کمک کردند.
روسیه صنایع قوی و پیشرفته ای ندارد و شدیدا وابسته به نفت و گاز و منابع زیر زمینی است. از این جهت، سیبری، به دلایل منایع عظیم طبیعی، از جمله الماس، آلومینیوم و… بخش بسیار مهمی از اقتصاد روسیه را تشکیل می دهد.
همان طور که می دانید، روسیه توسط رشته کوه «اورال» به دو قسمت آسیایی و اروپایی تقسیم می شود.
در شرق «اورال»، سرزمین های وسیع «سیبری» یا بخش آسیایی روسیه قرار دارد و پر است از پستی و بلندی های طبیعی.
در غرب «اورال»، بخش اروپایی روسیه واقع شده که نسبتا مسطح و کم ارتفاع است و شامل مسکو و سنت پترزبورگ و اکثر شهرهای توریستی و تاریخی روسیه می شود.
رشته کوه «اورال» با ۲۵۰۰ کیلومتر طول، از جنوب به شمال روسیه کشیده شده و به پنج قسمت اصلی تقسیم می شود: جنوبی، مرکزی، شمالی، شمالی-قطبی و در نهایت بخش قطبی.
بلند ترین قسمت این رشته کوه در بخش شمالی-قطبی قرارداد و قله «نارودنایا» (Narodnaya) به معنی «قله مَردُم» بلندترین نقطه «اورال» است.
این قله با با حدود ۱۹۰۰ متر ارتفاع، بلندترین نقطه بخش اروپایی روسیه هم هست. البته به جز قفقاز که در جنوب بخش غربی روسیه قرار دارد و کوه «البروس» بلندترین کوه روسیه و کل اروپا، با ارتفاع ۵۶۴۲ متر (حدود ۳۰ متر کمتر از دماوند خودمان) را در خود جای داده است.
کم ارتفاع ترین قسمت «اورال» بخش مرکزی آن است. در این قسمت است که رودخانه «چوساوایا» (Chusovaya) از بخش شرقی کوه «اورال» سرچشمه می گیرد، از کوه گذر می کند و وارد بخش غربی می شود و در نهایت به رودخانه «ولگا» (۳۷۰۰ کیلومتر طول) می ریزد.
رودخانه «چوساوایا» از بهترین و زیباترین رودخانه های روسیه برای «رودخانه گردی» (Rafting) است و در حاشیه این رودخانه قطعه های سنگی بزرگ و زیادی قرار دارد که جزو میراث این رودخانه محسوب می شوند.
روی این رودخانه با طول حدود ۶۰۰ کیلومتر طول (کارون ما ۹۵۰ کیلومتر طول دارد) چندین مخزن سد ساخته اند که بخش اعظم آب مصرفی چند شهر در سیبری را تامین می کند.
در زمان تزار «ایوان مخوف» (تقریبا همزمان با شاه عباس صفوی) بود که قزاق مشهوری به نام «یرماک» (Yermak) و نیروهایش، بر خلاف جهت رودخانه «چوساوایا» به سمت شرق حرکت کردند، بعد قایق هایشان را در قسمتی از مسیر از خشکی به رودخانه دیگری انتقال دادند و در نهایت سوار بر جهت موافق آن رودخانه، وارد سیبری شدند و بعد از شکست شمالی ترین سرزمین مسلمان نشین (مغول) آن زمان، موفق به «فتح سیبری» شدند.
فتح خونین «سیبری» ثروت هنگفتی را نصیب روسیه کرد که پوست خز و منابع عظیم معدنی و زیر زمینی، از جمله آن هستند.
«شوراله» (Shurale) یکی از شخصیت های افسانه ای مردمان تاتار و باشقیر اهل روسیه است. مردمان جمهوری های تاتارستان و باشقیرستان مسلمان سنی هستند.
«شوراله» مردی است جادوگر مانند، با انگشتان خیلی بلند، تک شاخی روی سرش و بدنی پر از پشم که در جنگل زندگی می کند و مردم را گول زده و طعمه هایش را تا سر حد مرگ قلقلک می دهد. روستاییانی که در جنگل گم می شوند و احتمال می دهند کار «شوارله» بوده، باید لباسشان را در بیاورند و برعکس بپوشند و کفش های چپ و راست را جا به جا کنند تا از شر «شوراله» خلاص شده و راهشان را پیدا کنند.
فراموش نکنید که روستاییان برای جمع آوری چوب زیاد به جنگل می رفتند و اتفاقا یکی از شیطنت های معروف «شوارله»، دزدیدن تبر است.
مجسمه «شوراله» و تبرزن در شهر کازان (قازان)، پایتخت جمهوری تاتارستان
«شوراله» مایه بسیاری از داستان ها و افسانه های محلی بوده. از جمله «عبدلله توقای» (Gabdulla Tuqay) شاعر ملی تاتارستان، منظورمه ای بر آن نوشته و «فرید یارولین» (Farid Yarullin) آهنگساز تاتار در سن ۲۶ سالگی (۳ سال قبل از مرگش در جبهه های جنگ جهانی دوم) بر اساس همین منظومه، باله بسیار مشهور «شوراله» را نوشته که به دفعات در بهترین سالن های تئاتر روسیه و دنیا به اجرا درآمده است.
خلاصه داستان باله «شوراله» به این شرح است:
«شوراله» دختری بالدار به نام «سوییمبیکه» (Syuimbike) را طعمه خود می کند و آن قدر او را قلقلک می دهد که تمام پرهایش می ریزد. شکارچی جوانی به نام «علی باتیر» (Ali-Batyr)، دختر را نجات داده و با او ازدواج می کند.
بعد از مراسم ازدواج، «شوراله» همه پرهای «سوییمبیکه» را بر می گرداند و دختر با وجود همه عشقش به «علی باتیر»، پرهایش را به تن کرده و به سمت آسمان ها پرواز می کند.
در آسمان، «شوراله» کلاغ های سیاه را به طرف دختر بالدار می فرستد تا او را به آشیانه اش بکشانند. در این زمان، «علی باتیر» آشیانه «شوراله» را به آتش می کشاند ولی خودشان هم بین آتش گیر می کنند.
«علی باتیر» پرها را به «سوییمبیکه» می دهد و اصرار می کند که پر بکشد و برود. اما «سوییمبیکه» پیش «علی باتیر» می ماند و پرهایش را به آتش می اندازد. با این کار، آتش به سرعت فروکش می کند و هر دو سالم و سلامت به زندگی عاشقانه خود ادامه می دهند.
کمی بیشتر از هزار سال پیش، «ولادیمیر کبیر» حاکم روسیه، نمایندگانی به کشورهای مختلف فرستاد تا دین های مختلف را بررسی کنند.
نمایندگان او مسحور شکوه و عظمت و زیبایی قسطنطنیه (استامبول) شدند و در نهایت هم دین این شهر، یعنی مسیحیت ارتودوکس به عنوان دین رسمی روسیه انتخاب و مسیحیت به عنوان ابزاری برای قدرت به کار گرفته شد.
تا قبل از آن مردم ساکن روسیه پاگانیست (شمن باور) بودند و به نیروهای خیر و شر طبیعی اعتقاد داشتند.
تزارها خود را نمایندگان خدا روی زمین می دانستند و هرگونه مخالفت با تزار، مخالفت با خدا تلقی می شد.
تزار «ایون مخوف» به شدت مذهبی بود و قبل از صدور دستور شکنجه و اعدام به خداوند متوسل می شد و در خلوت خود با خدا راز و نیاز می کرد.
به گفته بسیاری از صاحب نظران، مسیحیت ارتودوکس در طول تاریخ روسیه، به نوعی نقش چسب جامعه را ایفا کرده است و مانع از هم پاشیدگی کشوری به این بزرگی شده است.
کشوری که نه تنها حمله مغول ها را تاب آورد، بلکه با وجود عقب ماندگی تاریخی نسبت به غرب، عثمانی ها و ناپلئون و هیتلر را شکست داد.
حدود ۷۰۰ سال پیش «ازبک خان» حاکم مغول بخشی از روسیه، مسلمان شد و به تبلیغ و ترویج اسلام در روسیه پرداخت و از این تاریخ بود که اسلام رسما وارد روسیه شد.
امروزه اسلام، بعد از مسیحیت ارتودوکس، دومین دین مهم روسیه است.
اکثر مسلمان های روسیه سنی بوده و در منطقه قفقاز و همین طور تاتارستان (کازان) و باشقیرستان سکونت دارند.
بعد از انقلاب روسیه، یعنی حدود ۱۰۰ سال پیش، کمونیست ها مذهب را ممنوع کرده و تقریبا تمام مظاهر دینی را تعطیل کردند.
در زمان استالین، استانی با نام «استان خودگران یهودی» تشکیل شد. با این هدف که تمام یهودیان روسیه را در یک جا سکنی بدهند.
این استان که پایتخت آن شهر «بیروبیجان» (Birobidzhan) است، در جنوب شرق روسیه و در نزدیکی مرز چین قرار دارد.
ایده ای شبیه ایده صهیونیسم که هرگز موفق نشد و در حال حاضر درصد ناچیزی از مردم «بیروبیجان» یهودی هستند.
بعد از فروپاشی شوروی (سال ۱۹۹۱) سیاست دین زدایی کمونیست ها ملغی شد و خیلی از آثار و بناهای مذهبی تخریب یا تغییر کاربری داده شده، بازسازی و احیا شدند و در نهایت مردم در بیان و عمل به عقاید دینی خود آزادی پیدا کردند.
امروزه روسیه کشوری سکولار است، به این معنی که مذهب نقشی در سیاست ندارد و مردم در بیان و تبلیغ عقاید خود آزادند.
اولین خط راه آهن در روسیه حدود ۱۸۰ سال پیش بین سنت پترزبورگ و شهر پوشکین افتتاح شد. حدود ۸۰ سال بعد، یعنی در سال های پایانی حکومت تزاری، روسیه طولانی ترین شبکه راه آهن جهان یعنی «راه آهن سراسری سیبری» یا «ترانس سیب» را افتتاح کرد.
این مسیر که حدود ۹۳۰۰ کیلومتر طول دارد، مسکو را در یک سفر یک هفته ای به «ولادی واستوک» در شرق روسیه و نزدیک دریای ژاپن وصل می کند.
با راه افتادن راه آهن در سیبری، این منطقه که تا قبل از آن به سختی قابل دسترسی بود، رشد چشمگیری پیدا کرد. علاوه بر این، شاخه هایی از این مسیر، روسیه را به چین و مغولستان وصل می کنند.
قطارهای این مسیر طولانی، هم کوپه های لوکس و درجه یک و اختصاصی دارد و هم «پلاتسکارت» که چیزی شبیه خوابگاه سربازخانه هاست.
قیمت بلیت مسیر مسکو – ولادی واستوک از حدود ۳۰۰ دلار شروع می شود و کوپه های لوکس حدود ۱۲۰۰ دلار قیمت دارند.
اگر قصد خرید بلیت دارید، این سایت به زبان انگلیسی به کارتان می آید: www.transsiberianexpress.net
لازم به توضیح است که با آغاز به کار راه آهن «چین اروپا» به طول ۱۳ هزار کیلومتر که چین را به اسپانیا متصل می کند، «راه آهن سراسری سیبری» از این به بعد در جایگاه دوم قرار دارد و دیگر طولانی ترین راه آهن دنیا نیست.
از نظر طول شبکه راه آهن، روسیه با داشتن حدود ۱۲۸ هزار کیلومتر خط آهن، در رتبه سوم دنیا بعد از آمریکا و چین قرار دارد. در مورد ایران، این رقم حدود ۱۳ هزار کیلومتر است.
سردترین نقطه روی کره زمین، ایستگاه فاقد سکنه «واستوک» روسیه در قطب جنوب است که دمای منفی ۸۹ را به ثبت رسانده است.
اما سردترین محل سکونت انسان، در شرق سیبری و در جمهوری «یاقوتستان» روسیه قرار دارد.
روستای «اویمیاکُن» (Oymyakon) با حداقل دمای ثبت شده منفی ۷۱ درجه
شهر کوچک «ورخویانسک» (Verkhoyansk) با حداقل دمای ثبت شده منفی ۷۰ درجه
و شهر «یاکوتسک» (Yakutsk) مرکز این جمهوری، با حداقل دمای ثبت شده منفی ۶۴ درجه
با توجه به جمعیت ۲۵۰ هزار نفری، «یاکوتسک» به عنوان سردترین شهر دنیا شناخته می شود.
جمهوری «یاقوتستان» که به نام های «یاکوتیا» و «ساخا» هم شناخته می شود، چیزی حدود دو برابر ایران، یعنی به انداره هندوستان مساحت دارد، اما با این وجود، جمعیت آن کمتر از یک میلیون نفر است.
حدود یک چهارم الماس دنیا در این جمهوری استخراج می شود و معدن الماس «میر» دومین حفره بزرگ حفر شده به دست بشر است که امروزه دیگر فعال نیست.
معادن غنی طلا، اورانیوم و ذغال سنگ از دیگر پایه های اقتصادی این جمهوری است.
رودخانه ۴۵۰۰ کیلومتری «لِنا» (Lena) یکی از رودخانه های مهم سیبری است که از نزدیکی دریاچه بایکال در جنوب این جمهوری سرچشمه می گیرد و به اقیانوس منجمد شمالی می ریزد. شهر «یاکوتسک» در حاشیه همین رودخانه واقع شده.
در زمان شوروی، برای آب‌رسانی به زمین های کشاورزی کم آب آسیای میانه، برنامه ای برای معکوس کردن جهت جریان رودخانه «لِنا» به اجرا گذاشته شد که شکست خورد و آثار مخربی روی محیط زیست باقی گذاشت.
یکی از دیدنی های یاقوتستان، صخره های سنگی زیبا معروف به «ستون های لِنا» (Lena Pillars) در حاشیه رودخانه «لِنا» و در نزدیکی شهر «یاکوتسک» است. در این باره به زودی مطلب جداگانه ای خواهیم داشت.
مسکو ۳ فرودگاه بین المللی دارد.
بزرگ ترین آن ها که بزرگ ترین فرودگاه روسیه و کشورهای تازه استقلال یافته شوروی سابق هم هست، فرودگاه «دامادِداوا» است که ساعتی ۳۵۰۰ مسافر را جابجا می کند.
