همه ما از دوران مدرسه و کلاس شیمی با «جدول مِندِلی‌یف» یا جدول تناوبی عناصر شیمیایی آشنا هستیم.
«دیمیتری مِندِلی‌یف» (Dmitri Mendeleev) شیمیدان معروف روس، حدود ۱۸۰ سال پیش، یعنی چند سال بعد از عهدنامه ترکمنچای، در «توبولسک»، شهر مهمی در «سیبری» متولد شد و گفته می‌شود که فرزند هفدهم خانواده بوده.
در سن ۲۳ سالگی، یعنی سال‌ها قبل از تدوین جدول شیمیایی معروفش، عاشق دختری می‌شود و قول و قرار ازدواج می‌گذارند. اما دختر در آخرین لحظه زیر همه چیز می‌زند. دیمیتری جوان ضربه روحی سنگینی می‌خورد و مریض می‌افتد. خواهرش که تحمل پریشانی و افسردگی برادر را نداشته، دختری را که ۶ سال از او بزرگ تر بوده پیشنهاد می‌دهد و کار به ازدواج می‌کشد. اما با وجود سال‌ها زندگی مشترک و داشتن دو فرزند، همواره رابطه سردی با هم داشتند.
در آن زمان مرکز علم و تحصیل، پایتخت، یعنی «سنت پترزبورگ» بوده و دیمیتری هم به آنجا نقل مکان می‌کند. حدود ۲۰ سال بعد، «مِندِلی‌یف» ۴۳ ساله که دیگر برای خودش شهرت زیادی به عنوان شیمیدان کسب کرده بوده، یک دل نه و صد دل عاشق «آنا»، دختری ۱۹ ساله می‌شود.
باید در نظر داشت که در آن زمان یک دختر ۱۹ ساله از وقت ازدواجش هم گذشته بوده و یک دختر کم سن و سال محسوب نمی‌شده.
پدر «آنا» به شدت مخالفت می‌کند و برای این که فکر این پیرمرد متاهل از سر دخترش بیافتد، «آنا» را به ایتالیا می‌فرستد. اما «مِندِلی‌یف» هم به دنبالش می‌رود و خلاصه بعد از حدود ۴ سال کش و قوس، به «آنا» پیشنهاد ازدواج می‌دهد.
این در حالی است که او رسما متاهل است و طبق قانون روسیه دو همسری ممنوع بوده (و هست). علاوه بر این، طبق قوانین کلیسای ارتودوکس روسیه، باید حداقل ۶ سال از طلاق بگذرد تا بتواند مجددا ازدواج کند.
اما «مِندِلی‌یف» به یک کشیش ۱۰ هزار روبل رشوه می‌دهد تا عقد او و «آنا» را جاری کند. برای این که رقم این رشوه دستتان بیاید، فقط کافی است تصور کنید که ارزش کل زمین و ملک و املاک و دارایی غیر منقول «مِندِلی‌یف» در آن زمان، حدود ۸ هزار روبل بوده.
طلاق «مِندِلی‌یف» از همسر اولش تنها یک ماه بعد اتفاق می‌افتد و همین ماجرا بهانه‌ای می‌شود برای رقیبان علمی «مِندِلی‌یف» تا او را به آکادمی علوم راه ندهند.
«مِندِلی‌یف» از همسر محبوبش صاحب سه فرزند می‌شود که یکی از آن‌ها به نام «لوبوف» همسر «الکساندر بلوک» شاعر برجسته روس می‌شود. «سروده‌هایی در وصف بانوی زیبا» اثر «الکساندر بلوک» در واقع درباره دختر «مِندِلی‌یف» است.
«مِندِلی‌یف» علاوه بر تدوین جدول تناوبی عناصر و پیش بینی وجود چندین عنصر دیگر، نقش مهمی در تاسیس اولین پالایشگاه نفت در روسیه داشت.
او رساله‌ای درباره ترکیبات آب و الکل دارد و زمانی هم رییس آرشیو دولتی اندازه‌گیری و اوزان بوده. همین باعث شده که در روسیه بگویند که رقم ۴۰ درصد برای ودکا، حاصل تحقیقات و ابتکار «مِندِلی‌یف» بوده و بعضی از شرکت‌های تولید کننده ودکا هم از این موضوع در تبلیغات خود استفاده کنند و بگویند که استاندارد الکل ما را «مِندِلی‌یف» تعیین کرده!
بهروز بهادری فر
Now that’s subetl! Great to hear from you.